บทความวิชาการ เดือนมิถุนายน
เรื่อง มะเร็งเยื่อบุโพรงมดลูก
ความรู้พื้นฐานเพื่อสร้างความตระหนักและการป้องกัน
ผศ.นพ.นราทัศพล ลิขิตดี
มะเร็งเยื่อบุโพรงมดลูกเป็นมะเร็งที่พบบ่อยอันดับที่ 3 ในสตรีไทย รองจากมะเร็งเต้านมและมะเร็งปากมดลูก แม้ว่าปัจจุบันยังไม่มีแนวปฏิบัติที่แนะนำให้ตรวจคัดกรองมะเร็งเยื่อบุโพรงมดลูกเป็นประจำในสตรีที่ไม่มีอาการ ตรงข้ามกับการตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูกที่แนะนำให้ตรวจอย่างสม่ำเสมอ อย่างไรก็ตามผู้ป่วยมะเร็งเยื่อบุโพรงมดลูกมักจะมีอาการเลือดออกผิดปกติทางช่องคลอดซึ่งเป็นสัญญาณเตือนสำคัญที่ควรใส่ใจและพบแพทย์ทันที
บทความนี้จะสรุปสาระสำคัญเกี่ยวกับมะเร็งเยื่อบุโพรงมดลูกเพื่อให้ผู้อ่านมีความรู้และสามารถป้องกันโรคได้
1. มะเร็งเยื่อบุโพรงมดลูกเกิดขึ้นได้อย่างไร?
มะเร็งเยื่อบุโพรงมดลูกเกิดจากการเจริญเติบโตผิดปกติของเซลล์เยื่อบุในโพรงมดลูก ซึ่งสามารถกลายเป็นเซลล์มะเร็งได้
2. อะไรคือปัจจัยเสี่ยงที่อาจก่อให้เกิดมะเร็งเยื่อบุโพรงมดลูก?
ปัจจัยเสี่ยงที่สำคัญ ได้แก่: อายุที่มากขึ้น การได้รับฮอร์โมนบางชนิด น้ำหนักเกินและโรคอ้วน กรรมพันธุ์ และโรคถุงน้ำรังไข่หลายใบ เป็นต้น
3. เมื่อไหร่ถึงจะถือว่าเลือดออกผิดปกติทางช่องคลอด?
ในสตรีวัยเจริญพันธุ์ การมีประจำเดือนที่มาไม่สม่ำเสมอตามรอบ หรือมีเลือดออกระหว่างรอบเดือน ถือเป็นอาการผิดปกติ ส่วนในสตรีวัยหมดประจำเดือน การมีเลือดออกทางช่องคลอดถือเป็นอาการผิดปกติที่ควรได้รับการตรวจวินิจฉัย
4. มะเร็งเยื่อบุโพรงมดลูกวินิจฉัยได้อย่างไร?
การวินิจฉัยสามารถทำได้โดยการตัดชิ้นเนื้อเยื่อบุโพรงมดลูกส่งตรวจ
5. มะเร็งเยื่อบุโพรงมดลูกมีวิธีการรักษาอย่างไร?
การรักษาส่วนใหญ่คือการผ่าตัด โดยระยะของโรคจะทราบหลังการผ่าตัด ซึ่งเป็นประโยชน์ต่อการวางแผนการรักษาเพิ่มเติม เช่น การให้ยาเคมีบำบัด และการฉายรังสีรักษา
6. หลังเสร็จสิ้นการรักษาแล้วจำเป็นต้องตรวจติดตามอีกหรือไม่?
มีความจำเป็นต้องตรวจติดตามหลังการรักษาอย่างสม่ำเสมอตามคำแนะนำของแพทย์ เพื่อให้มั่นใจว่าโรคจะไม่กลับมาอีก
การตระหนักถึงอาการและการพบแพทย์ทันทีเมื่อมีอาการผิดปกติจะช่วยให้การรักษามะเร็งเยื่อบุโพรงมดลูกเป็นไปได้อย่างรวดเร็วและมีประสิทธิภาพมากขึ้น
อภิธานศัพท์
1. มะเร็งเยื่อบุโพรงมดลูก คือมะเร็งที่เกิดจากการเจริญเติบโตผิดปกติของเซลล์เยื่อบุในโพรงมดลูก
2. เยื่อบุโพรงมดลูก คือชั้นของเนื้อเยื่อที่อยู่ด้านในของมดลูกซึ่งมีการเปลี่ยนแปลงตามรอบประจำเดือน
3. การตัดชิ้นเนื้อ คือกระบวนการทางการแพทย์ในการเก็บตัวอย่างเนื้อเยื่อเพื่อการตรวจวินิจฉัย
4. ฮอร์โมน คือ สารเคมีที่ร่างกายผลิตขึ้นเพื่อควบคุมและปรับการทำงานของเซลล์และอวัยวะต่าง ๆ
5. เคมีบำบัด คือ การใช้ยาที่มีฤทธิ์ทำลายหรือยับยั้งการเจริญเติบโตของเซลล์มะเร็ง
6. การฉายรังสี คือ การใช้รังสีพลังงานสูงเพื่อทำลายเซลล์มะเร็ง
เอกสารอ้างอิง
1. Databased of Cancer Patients Unit. HOSPITAL-BASED CANCER REGISTRY 2021 [Internet]. Bangkok, Thailand: National Cancer Institute, Medical Digital Division; c2022 [cited 2024 May 22]. Available from: https://www.nci.go.th/th/cancer_record/download/HOSPITAL-BASED_2021.pdf.
2. NCCN Clinical Practice Guidelines in Oncology (NCCN Guidelines®). Uterine Neoplasms, Version 2.2024 [Internet]. Pennsylvania, United States: National Comprehensive Cancer Network®; c2024. [cited 2024 May 22]. Available from: https://www.nccn.org/professionals/physician_gls/pdf/uterine.pdf.
3. Practice Bulletin No. 149: Endometrial cancer. Obstet Gynecol. 2015;125:1006-26.
4. American College of Obstetricians and Gynecologists. Endometrial Cancer FAQ097 [Internet]. Washington, D.C., United States: American College of Obstetricians and Gynecologists; c2022. [cited 2024 May 22]. Available from: https://www.acog.org/womens-health/faqs/endometrial-cancer.
5. European Society for Medical Oncology. Endometrial Cancer: A Guide for Patients – Information based on ESMO Clinical Practice Guidelines – v.2012.1 [Internet]. Lugano, Switzerland: European Society for Medical Oncology; c2012. [cited 2024 May 22]. Available from: https://www.esmo.org/content/download/6604/115031/1/EN-Endometrial-Cancer-Guide-for-Patients.pdf.
